Nawyki są jak pajęcza sieć. Budują charakter i naszą przyszłość. Pytanie tylko, jak?

Wstęp Wyobraź sobie i pomyśl tylko. Wszystko, czym jesteśmy i czym kiedykolwiek możemy być, zależy tylko od Nas. Wyobraźnia, a w zasadzie jej niski poziom, jest jedynym naszym ograniczeniem w pleceniu własnej sieci. Aż 95% procent tego, co myślimy, czujemy, robimy i osiągamy, jest skutkiem nawyku. Przypominasz sobie dzieciństwo? Już od tamtego czasu uczymy się rozmaitych uwarunkowanych reakcji. Dziecko, jak raz się poparzy o kuchenkę, nigdy tego już nie zrobi. Uczymy się tych reakcji, które potem sprawiają, że postępujemy bezwiednie. To wszystko nas łączy. Jesteś gotowy/gotowa? Sukcesem jest... Ludzie zadają sobie jedno pytanie w kółko. Czym jest dla nich sukces. Wiele rozmów ze znajomymi poświęcone jest na udzieleniu odpowiedzi na pytanie. Padało wiele odpowiedzi jak i różnych spostrzeżeń. Podczas czytania książek, czy oglądania wielu znanych ludzi, każdy ma swoją definicję sukcesu. Ba! Nawet w rodzinach, każdy wie, co by było najlepszym sukcesem dla nas. Znasz, to prawda? Od wielu, wielu lat jak nie dekad, liczna grupa badaczy zajmowała się tym pojęciem na wiele sposobów. Ja mam jedną definicję, która jest mi najbliższa i myślę, że powinna być także Tobie: "Sukces to zdolność do tego, aby żyć tak, jak chcesz, robiąc to, co lubisz najbardziej, i będąc otoczonym przez ludzi, których podziwiasz i szanujesz"*. W szerszym kontekście sukces to zdolność do spełniania pragnień, nadziei, marzeń i życzeń, a także do osiągania celów we wszystkich ważnych obszarach życia. Dlatego też, sukcesem nie można nazwać dążenia do pieniędzy. One pojawiają się jako efekt uboczny naszej ciężkiej pracy. Nie daj się wpędzić w pogoń za sukcesem. Wyznacz własną ścieżkę i zachowaj zdrowy umiar i nie musisz iść za tłumem. Wzór na nowy, dobry nawyk "Początek nawyku jest jak niewidzialna nić - za każdym razem, gdy powtarzamy dane działanie, wzmacniamy ją, dodajemy do niej nowe włókno, aż się zamieni w silną linie i obwiąże nas nieodwracalnie w myślach i czynach." Orison Sweet Marden Nawyki nie są proste do nauczenia się. Te złe łatwo przychodzą i jeszcze trudniej jest się ich pozbyć. To tak, jak z powszechnym tyciem i chudnięciem. Wymaga to ogromnego wysiłku i siły woli. Możesz natomiast wykształcić absolutnie każdy dowolny nawyk, który jest Ci potrzebny do życia. Wzorem jakim powinniśmy się posłużyć przy wyrabianiu nowego nawyku, jest: wybór nawyku + ćwiczenia + powtarzanie = nowy nawyk. Każdego nawyku możemy się nauczyć , wystarczy go tylko praktykować i powtarzać. Prawo kontroli mówi, i nazwijmy je naszym pierwszym prawem, że "jesteś szczęśliwy w takim stopniu, w jakim czujesz, że masz kontrolę nad swoim życiem." W drugą stronę, z bycia nieszczęśliwym, jest analogicznie. I tu mówimy o braku kontroli nad własnym życiem. Naszym drugim prawem jest prawo wiary. To fundament nie tylko teorii psychologicznych, większości religii, metafizyki czy nawet filozofii. "Jeżeli w coś wierzysz z pełnym przekonaniem, stanie się to Twoją rzeczywistością". Pamiętasz te słowa z Pisma Świętego? "Bo jak myśli w swym sercu, taki on jest". Jeżeli będziesz bardzo mocno wierzyć w to co chcesz zrobić, Twój umysł będzie na tym bardzo skoncentrowany. Słowo "serce" w Biblii nie odnosi się do narządu, lecz do naszego umysłu. Myśli, którymi stale żyjemy i nas wypełniają, kierują naszymi decyzjami i zachowaniem. Dzięki temu właśnie stajemy się tacy jacy jesteśmy. I pamiętaj, "nie jesteś tym, kim myślisz, że jesteś. Jesteś po prostu tym, co myślisz". Najgorsze przekonania to takie, które Cię ograniczają. Ukształtowały się one na różnych etapach Twojego życia i uwaga, są one wszystkie fałszywe. Twoje samospełniające się proroctwa to kolejne prawo, a brzmi ono: "Wszystko czego oczekujesz, staje się tym co zawiera przepowiednia". Inaczej mówiąc nie dostajesz tego, czego chcesz, lecz to, czego tak naprawdę się spodziewasz. Dlatego, będąc własnym żywym magnesem, Twoje myśli pozytywne przyciągną to co dobre, a Twoje myśli negatywne to co nie dobre. Negatywne nawyki i antidotum Hamujący negatywny wzorzec nawykowy to pierwszy negatywny nawyk jakiego się uczysz. Szybko potrafi przemienić się w strach. Dzieci są bardzo ciekawi świata i lubią go poznawać, smakować i dotykać. Lubią eksperymentować i w ten sposób uczą się otoczenia. Często jednak rodzice reagują na takie zachowanie stój! Nie rób! Odejdź już! Natomiast rodzice nie zdają sobie sprawy, często chroniąc swoje dzieci, że budują w ten sposób strach przed spróbowaniem czegoś nowego i strach przed porażką. To się w nas mocno zakorzeniło. Pamiętam ze swojego domu rodzinnego, jak mama wiedząc o konsekwencjach mówiła: zrób to, spróbuj i posmakuj. Często wiedziała, że moje pomysły nie skończą się dobrze. Miała natomiast "kontrolę", i gdy coś by mi groziło natychmiast by mnie zatrzymała. To na pewno było dla niej trudne ale zbudowało we mnie chęć poznawania, braku strachu i chęci podejmowania walki, nawet tej którą można przegrać. To buduje charakter! Najlepsze słowa, jakie może powiedzieć rodzic do dziecka to Kocham Cię. Ale czy na pewno tylko te? Nie! "Możesz zrobić wszystko, co tylko sobie postanowisz"** Jako osoba dorosła, myślisz aby zrobić coś nowego lub czegoś, co wiąże się z ryzykiem lub niepewnością, Twoją pierwszą reakcją jest "nie mogę". Kolejnym hamującym negatywnym nawykiem, jest kompulsywny negatywny wzorzec nawykowy. Innymi słowy mówiąc to strach przed odrzuceniem, bądź też krytyką. Nie ma nic dziwnego, że jesteśmy wrażliwi na opinie i krytykę innych. Rodzice często, niestety, wykorzystują fakt, że dzieci chcą ich zadowolić, co jest wynikiem ich kontrolowania i manipulowania nimi. W dorosłym życiu to zachowanie nam pozostaje. Na szczęście, jesteśmy bardziej świadomi i możemy się tego nawyku pozbyć.

Jedynym antidotum na wszystkie lęki, jest celowy nawyk "wzmacniania poczucia własnej wartości i pewności siebie". Im bardziej siebie lubisz, tym mniej boisz się porażki i odrzucenia. Im mniej się przejmujesz akceptacją innych, czy też jej brakiem, po prostu idziesz własną, wyznaczoną przez siebie drogą. Tym mniej będziesz się martwić przejściowymi trudnościami i przeszkodami. Nowe nawyki Jak je zbudować? O to kilka praw, które Ci pomogą w jego budowaniu. Prawo nawyku mówi wszystko co robisz, rób regularnie, aż stanie się ono nowym nawykiem w myśleniu i działaniu. Stosuj prawo emocji, które brzmi "każde Twoje działanie jest wywołane przez jakąś emocję pozytywną lub negatywną". Rzeczy o których wciąż myślisz, są albo jak kłody rzucane pod nogi, albo jak paliwo rakietowe. Prawo koncentracji mówi tak: "Wszystko, nad czym rozmyślasz, rośnie i zajmuje coraz więcej miejsca w Twoim życiu". Im więcej będziesz myślał o swoich celach, pragnieniach, tym szybciej się do nich przybliżysz. Prawo podświadomej aktywności brzmi: "Twoja podświadomość akceptuje każdą myśl, każdy plan i każdy cel stworzony przez świadomy umysł i tak kieruje Twoimi myślami i zachowaniem, żeby te cele osiągnąć". Psychologowie behawioralni używają jednego określenia "warunkowanie sprawcze" opisując to, jak ludzie uczą się określonych automatycznych form zachowań. Odwołują się oni do modelu BZK w kształtowaniu nowych nawyków: bodźce, zachowania i konsekwencje. Bodziec równa się określone zachowanie, a co za tym idzie, zachowanie równa się określonym konsekwencjom. Wykształcenie średniego nawyku zajmuje około 21 dni. To od czego trzeba zacząć, to planować każdy dzień z wyprzedzeniem. Planując pracę od najważniejszych zadań do najmniej istotnych. Warto napisać je sobie w formie zadań np. w notesie. Wykonywanie kolejnych zadań nie wcześniej, nim nie skończysz z poprzednim. Ja, kiedy Kostek był mały (mój synek), wstawałem przed 5 rano. Na tym etapie rozwoju, syn rano potrzebował zdecydowanie mamy. Gdy wykonałem proste zadania domowe o 5:50 parzyłem kawę, a o 6:00 rozpoczynałem swój rytuał 3h z gitarą basową przed pracą. Miałem to szczęście, że jako handlowiec pracowałem z domu. To był mój jeden z najlepszych nawyków jaki udało mi się wypracować z instrumentem! Gdy wyjeżdżałem w podróż służbową, wtedy zabierałem instrument do hotelu. Jeżeli Cię ten tekst zainspirował lub nie ;-) i chcesz wyrobić sobie jakiś nowy nawyk to podejmij kroki według tych siedmiu etapów: Po pierwsze: Podejmij decyzję - złóż sobie deklarację i się jej trzymaj. Po drugie: Nigdy nie rób wyjątków - nigdy, ale to prze nigdy nie racjonalizuj swojego zachowania i nie szukaj wymówek.

Po trzecie: Mów o tym innym - inni będą Cię obserwować. Powiedz, że utrwalasz w sobie nawyk. Będą próbować Cię zwieść ale gdy zobaczą, że jesteś konsekwentny/a będą Ci kibicować. Po czwarte: Wyobraź sobie siebie - jak prezentujesz zachowanie, które starasz się utrwalić. Jeżeli będzie to codziennie ćwiczenie na instrumencie wtedy Twoja podświadomość zaakceptuje to i stanie się to automatyczne.

Po piąte: Stwórz afirmację - to przyspieszy tempo kształtowania nowego nawyku. Takimi słowami mogą być: codziennie rano wstaję i ćwiczę 15 minut na gitarze basowej lub innym instrumencie. Po szóste: Obiecaj sobie, że się nie poddasz - ćwicz swoje nowe zachowanie tak długo, aż stanie się ono automatyczne. Po siódme: Nagradzaj siebie - to trochę jak z dzieckiem. Nagrody wzmacniają nasze nawyki. Jak przez 21 dni poćwiczysz regularnie na gitarze kup sobie np. komplet nowych strun ;-) Drogi czytelniku, jeżeli oczekujesz większej wypowiedzi na koniec, to nie dziś. ;-) Myślę, że pozostawię go Tobie, jak również refleksję. Na zakończenie jedno zdanie: "Najpierw budujemy nawyki, a potem nasze nawyki budują nas" - John Dryden. Dziękuję za Twój czas! B.

*Brian Tracy, Nawyki warte miliony. Jak nauczyć się zachowań przynoszących bogactwo, Gliwice, 2019, str. 17 **Nie chodzi tutaj o to, aby dziecko absolutnie robiło to na co ma ochotę, czyli np. krzywdziło innych. Chodzi o postawę względem życia. Rodzice kiedy się złoszczą, dzieci nie rozumieją, że chodzi o ich bezpieczeństwo. Myślą, że są nic niewarte. To materiał na inny artykuł, jest zbyt dużo do omówienia z zakresu psychologii i procesu wychowania.